MAN 635



Selamlar.

Bir üst resimdeki, tanker olarak kullanılan araç, ilk üretilen arabalara benziyor gibi.

Çelikf Bey'in yüklemiş olduğu arabanın M.A.N 520 olduğunu,yapmış olduğu araştırmalar sonucu nihayet bulabildim.Sanırım bu tip'deki 520'leri ilk seri üretim araçlar.




Bu arada M.a.n markasının ne manaya geldiğini, bilmeyen arkadaşlara yardımcı olacak,bir detay.

MAN
Alman motorlu araç üreticilerinin öncülerinden, sonradan Yaşlı Kurt olarak adlandırılacak olan Braunschweig 1843 doğumlu makina mühendisi Heinrich Bussing?in kurduğu Bussing Automobilwerke A.G. (Braunschveig) ürünleri olan kamyon ve otobüsler yıllarca Almanya?nın bu sektörde önde gelen markaları arasında yer aldı.

Almanya?da ve tüm dünyada Bussing?in bilhassa otobüs üretiminde ayrıcalıklı ve farklı bir yeri olmuştur. Bussing şehir içi ve şehirlerarası seyahat otobüsleri firmayı otobüs sektöründe büyük bir başarı ile temsil etmiştir. Bussing firmasının ürettiği otobüslerde motoru döşeme altına alması gibi farklı yenilikler yanında otobüs üretimine ayrı bir önem vermesi ile hala önden motorlu otobüs üretimi yapan rakiplerine kolayca teknolojik üstünlük sağlamıştır. Otobüs üretimine verdiği bu çaba ve gayretler sonucu 1950?li yıllarda Alman otobüs piyasasında firmayı avantajlı konuma getirerek otobüs üretiminde Bussing markasını birinci sıraya yükseltmiştir.

Bussing, otobüslerde kullandığı bu döşeme altı motor uygulamasını kamyonlarda da kullanmıştır. Öyle ki Firmanın MAN?a devredilmesinden sonra dahi MAN firması Bussing?den miras aldığı bu teknolojiyi kullanarak bir süre bazı MAN kamyon modellerinin motorlarını şase altında yatık konumda üretmiştir. Bussing?in kamyon üretim teknolojilerinde yaptığı kayıtlara geçecek asıl katkısı bu değildir. Günümüzde artık taşımacılık ve karayolları düzenlemelerinde farklı kriterler uygulayan Amerika ve Okyanusya kıtası hariç gözden düşmüş olarak görülen burunlu kamyonların ilk uygulaması Bussing tarafından yapılmıştır. Yani Bussing, burunlu kamyonun mucitidir.

1931 ile 1950 yılları arasında Bussing firması NAG firması ile ortaklığa girerek otobüs ve kamyonlarını Bussing ? NAG markası ile üretmiştir. Bussing, 1950 yılında gruptan ayrılarak yeniden Bussing Nutzkraftwagen GmbH firma namı ile yoluna devam etmiştir. Bu dönemde, 1930?ların ikinci yarısında ülkemizde devlet eliyle kurulmuş ? Türkiye Cumhuriyeti Nafia Vekaleti Devlet Otobüs ve Kamyon Servisi? araç filoları bünyesinde Bussing ? NAG marka otobüslere yer verilmiştir. (Nafia Vekaleti?nin şimdiki Bayındırlık Bakanlığına karşılık geldiği açıklamasını yapmakta fayda var.)

Bussing 1960?dan sonra ikinci fabrikasını kurarak yatırımlarını artırma yoluna gitmiş, fakat bu girişimler ve yeni yatırımlar firmaya beklenen büyümeyi getirmemiştir. Çünkü, Almanya?da II. Dünya savaşından sonra yaşanan ekonomik mucize ve hızlı büyüme yılları sona erme aşamalarına gelmişti. Artık Almanya yeniden yapılanmasını tamamlamış, hedeflenen seviyeye büyük oranda gelinmişti. Bu durumun sonucunda Almanya Motorlu araç sanayinde kamyon üretim sektöründe faaliyet gösteren, İnternational Harvester (Almanya), Hanomag, Henschel, Krupp ve Borgward firmaları pes ederek kamyon üretim sektöründen ayrılmış, tesislerini kapatmış veya devretmiştir. Ford (Köln), Opel, Kaelble, ve Faun gibi firmalar ise hafif ve orta tonaj kamyon üretimlerini sonlanırdılar.

Sağlam ve dayanıklı araçlar üreten ve otomotiv sanayinde temel teknolojik üstünlükleri bulunan, Almanya?nın önemli ticari araç üreticileri arasında yer alan, Bussing firması 1960?ların sonunda zor duruma düşerek çıkış yolu aramaya başladı. Bu şartlar altında Bussing, öncelikle krizi savuşturmak için ortak arayışına girdi.

1910?larda Daimler ve Bussing gibi belli başlı şirketler Almanya kamyon pazarını paylaşan ve oluşturan firmalardı. Bu şirketlerin yanında kamyon pazarına girmek isteyen ancak kendinde bu birikim ve teknoloji olmadığından ve gerekli teknoloji ve lisansı temin edemediğinden, kamyonlarını İsviçreli Saurer firması ile ortak olarak Saurer ? MAN markası ile üreten MAN 1915 yılından itibaren kamyon üretimine adımını atmış oldu. Saurer ? MAN ortaklığı I. Dünya Savaşının çıkması ile sona ermiştir.






İşte pazara sonradan giren ve işe Saurer ortaklığı ve lisansı ile başlayan MAN sonraki yıllarda sektörün önemli oyuncularından oldu. MAN 1971 yılında sektörün önde gelen markalarından Bussing?i satın aldı. Böylece Bussing?in fabrikaları MAN?ın üretim tesisi şubeleri olarak gruba katılmış oldu. Artık Bussing çalışanları birer MAN personeliydi.

Bu aşamadan sonra MAN kendi tesislerinde ürettiği araçlarda süregelen MAN markası ile üretime devam ederken Bussing?e ait olan Braunschweig ve Salzgitter fabrikalarında üretilen araçlar üzerlerinde MAN Bussing markası ile ve mevcut Bussing tiplerinde, Bussing kabinleri (kupaları) ile üretildi. Bussing?den devralınan fabrikalarda üretilen bu araçların üstlerinde her ne kadar MAN ? Bussing yazıyor idiyse de, bu taşıtlar teknik belgelerinde MAN ürünü olarak kayıtlıydılar. Kısacası Bussing artık bitmişti.

Bussing?den geriye bugün MAN araçlarının önünde mağrur bir şekilde duran, Bussing?e ait Aslan logosu kalmıştır. Bussing markasının logo olarak kullandığı bu aslan, Bussing fabrikalarının kurulduğu Braunschweig şehrinin sembolüdür. Braunschweig kentini temsil eden Aslan halen bu şehrin bayrağında yer alır.
--------------------------------
MAN?ın satın alarak bünyesine dahil ettiği ve grubun ağır araç segmentinde faaliyet gösteren ÖAF markası, Avusturya kökenli olup bu firma da logosunda enteresan bir tesadüf olarak Aslan sembolünü kullanmaktadır. Bu logo ÖAF?a MAN ile birleşmeden önce ÖAF firmasına dahil olan Graf & Stift firmasından mirastır. ÖAF araçlar ve MAN araçların üzerlerinde kullanılan bu logolar birbirine çok benzer. Fakat grafik olarak bu iki aslan logosu arasında ayrılıklar vardır.
--------------------------------

MAN 1950?lerde ilk burunsuz modelini üretti. O zamanki trende uygun olarak, bu burunsuz modellerin aynı zamanda burunlu modelleri de vardı. Bu burunlu modeller aynı zamanda MAN?ın son burunlu kamyonları oldular. MAN?ın bu ilk burunsuz modelleri far kenarlarındaki şişkinlikten dolayı tombul yanak olarak adlandırıldılar.

MANAŞ tarafından 1967 yılında işte bu tombul yanak burunsuz MAN?ların ekürisi olan burunlu modellerin kaportaları kullanılarak 520 modeli ile montaj üretimine başlandı. MANAŞ bu kupayı ürettiği burunlu kamyonlarda 1980?lerin sonuna kadar kullandı. Giderek daha güçlü ve büyük kamyonların üretilmesi ile son üretilen tiplerde kullanılan altyapı (lastik ebatı, dingil büyüklüğü gibi) artık bu kupaya büyük gelir oldu. Tersinden ifade ile bu kupa kullanılan alt yapıya küçük gelerek yetersiz kaldı.
-----------------
Başlangıçta ve ilk yıllarda ülkemizde çekici işine Fiat Otoyol firmasından başka bir firma girmemişti. MANAŞ firması MAN markasının geleneksel olarak yer aldığı çekici sektörüne ülkemizde ikinci olarak giren firmadır. MANAŞ mevcut imkanlarını değerlendirerek 13.190 modelleri ile ilk çekicilerini piyasaya sunmuştur. Ancak çekici segmentinde Pazar payını büyütebilmesi için güç ve konforda yetersiz kalan 13.190 yerine daha fazla beygir gücü ve daha büyük bir araç üretiyor olması gerekiyordu. Ayrıca imal edilecek çekici Avrupa kamyon çekici pazarındaki trende uygun olarak burunsuz ve yataklı bir kabin ile donatılmış olmalıydı. 1975 yılında 19.190 kamyondan geliştirilen çekicisini piyasaya arz eden MAN aynı zamanda yine yerli imkanları kullanarak burunsuz yataklı ve (6X4) çekiş düzeninde bir çekici üzerinde çalışmalarını sürdürdü.


Türkiye birçok defa yaşadığı gibi 1970?li yıllarda büyük bir ekonomik bunalım içinde bulunuyordu. Döviz yoktu. Dışardan ithalat yapılması hele yeni bir modele ait pres kalıpların getirilmesi imkansız halde idi. Ayrıca otomotiv montaj sanayinde Sanayi Bakanlığının yaptığı uygulama ve düzenlemeler gereği yurt dışından hazır demonte kaporta parçalarının getirilmesi yasaklanmıştı. Bu şartlar altında MANAŞ firması otomotiv literatüründe ?lokal dizayn? olarak adlandırılan yerel tasarım kupalı 26.280 modelini (6X4) çekici piyasasında pazara sürdü. Bu kupalara sahip araçlar şoför esnafı tarafından ?Kocakafa? olarak adlandırıldılar. 1970?lerde 3-5 yıl bu çekicinin üretimi sürdürüldü. MAN 26.280 çekicilerde diğer bir söz edebileceğimiz husus, bu araçların MAN?larda klasik olarak kullanılagelen ZF şanzımanlar yerine Fuller dişli kutularının bulunmasıydı.

MAN AG?nin Türkiye ayağı olan MANAŞ ülkemizde kamyon yapımcılığına yeni boyutlar kazandırmıştır. Rakiplerin tek model, tek tip kamyon üretimlerine karşı MANAŞ model ve tip çeşitliliğini artırması yanında kamyonlarında gelişmiş altyapı donanımlarını (fren sistemleri, dişli kutuları vb.) kullanarak sektörde fark yarattı. Almanya MAN firması MANAŞ?tan memnundu.

Bussing?in satın alınması ile sahip olunan Bussing kupalarının MAN ? Bussing markalı araçlarda kısa bir müddet zarfında MAN firmasınca kullanıldığını önceki satırlarda yazmıştık. MAN Bussing kupalarını daha fazla kullanamazdı. Zira kendisinin geleneksel MAN çizgilerini taşıyan gayet başarılı kabinleri mevcuttu. MAN diğer bütün ana firmaların yaptığı şekilde hareket ederek bu kabinlere ait kupaları (müstemlekelerine devrederek) MANAŞ? getirerek gereksiz ve fazladan yatırımdan kurtulmuş oldu. Böylece MANAŞ?ta artık süreklilik göstercek bir şekilde burunsuz kamyon imalatına geçildi.

MANAŞ?ın lokal tasarım 26.280 (6X4) çekicilerinin üstüne Bussing kökenli yataklı kabinler konularak yeni bir tip kodlaması ile bu çekiciler 26.281 olarak adlandırıldılar. 26.281?lerin üstünde MAN?ın her zaman tercih ettiği ZF şanzımanlar vardı.
MANAŞ bu kupa ile çekici olarak; 26.281 (6x4), 32.281 (6x4), 16.281 (4x2), 19.281 (4x2), 26.210 (6x4), 19.210 (4x2) ve 26.321 (6x4) tiplerinde tır çekicilerini üretmiştir. (Yukarıda tartışma konusu olan MANAŞ kamyonlarında dikkat edilirse bazılarının 6x4 bazılarının 4x2 çekiş düzeninde çeşitli tiplere ait olduğu görülecektir.)


Tekrar Bussing kamyonlara dönecek olursak, Bussing firması son yıllarında geliştirdiği bu kupaları BS 11, BS 16, BS 20, BS 22 gibi tiplerinde hem klasik olarak ön dingil önünde şasi arasında hem de döşeme altı motor olarak kabin sağ arkasında şasi yanında konumlandırılmış olarak kullanmıştır. Motor kabin arkasına şasi sağ yanına alındığından bu Bussing kamyonlara dikkat edersek kabin önünde radyatör ızgarası olmadığını görürüz.

----------------

Burunlu bir Man klasiği,direnmek galiba bunın gibi oluyor.Yıllara ve yollara rağmen hala daha bakımlı gözüküyor.

işte sizlere iki yaşlı kader arkadaşı (kamyon ve şöförü)yıllar onları da eskidmiş.