Bursa'nın son dönem uzun Mercedesleri (200 serileri) ilk geldiklerinde önde ve ortada kapıları mevcuttu. Arkada kapıları yoktu. Sonradan bunlara arka kapılar açılarak, herbirinin 3'er kapısı oldu


   


Bursa'nın doğusunu batısına bağlayan ve şehrin kuzeyini katederek geçen önemli hatlardan birisi olan "32"de (Ertuğrul Gazi/Siteler-Hürriyet-Adalet) çalışan 271, BOİ filosuna toplam 9 adet kardeşiyle birlikte katılmışlardır. Halen çalışmaktalardır. 265-274 arası filoya bağlıdırlar. Kaynak Akın Kurtoğlu.

Fatih Kocaoglu Magazinulaşım.Com Arşivi ©


   

Bursaya verilen ilk T otobüs.
Bu arabanın bir farklı versiyonuda,O 325 T'dir.

Bursa, 1940 lı yıllardan itibaren sürekli olarak gelişip büyümeye ve nüfusu da artmaya başlamıştır. Bu yıllarda şehiriçi yolcu taşımacılığı ağırlıklı olarak faytonlarla sağlanmaktaydı. Fakat şehir sürekli gelişme gösterince bu faytonlar yetersiz gelmeye başladı. Böylece şehiriçi ulaşımı için toplu taşımacılık fikri oluşmaya başladı. Önce özel girimciler tarafından satın alınan ve gerçek anlamda Bursa'nın ilk Özel Halk Otobüsleri olan bordo renkli 7 otobüsle C.Alanı-Çelikpalas arasında seferler başlamıştır. 1945 yılına gelindiğinde bu kez Bursa Belediyesi de şehiriçi ulaşımda söz sahibi olabilmek amacıyla Bursa Belediye Otobüs İşletmesi'ni kurdu ve ilk etapta (1946) çeşitli markalarda toplam 13 otobüslük bir filo kurarak şehiriçi toplu taşımacılığa başladı. 1948 yılında filoya 6 adet otobüs daha katıldı. 1949 da ise 2 adet. Böylece 4 yılda işletme 21 otobüslük bir filoya sahip olmuştu. 1950 yılında satın alınan 5 adet K.International marka otobüsler ise Bursa'nın ilk burunsuz otobüsleri oluyorlardı. 1952 de İşletmeye bu kez Büssing marka otobüsler alınmaya başlanılıyor ve bu yıl alınan 7 otobüslük partiye 1954 de yine Büssing Tupolev 4500 marka 7 otobüs daha katılıyordu. İşletmeye alınan Büssinglere 1955 yılında 5 adet daha büssing marka otobüs katılıyordu. Ama bu kez alınan Büssingler 5500 modeli olan diğerlerine göre daha uzun boyda otobüslerdi. Bu otobüslerle B.B.O.İ. filosundaki otobüs sayısı da 45 adete yükseliyordu.

1956 yılına gelindiğinde filonun yenilenmesi programı hayata geçiriliyor ve 1956-1959 yılları arasında toplam 36 yeni otobüs alınarak sefere veriliyordu. Bu 36 otobüsün hepsi Almanya'daki Mercedes Benz Fabrikasından alınmıştı ve hepsi de o ylların gözde otobüs markası olan Mercedes 321H modelindendi. Bundan sonra tam onbir yıl boyunca işletmeye hiç otobüs alınmadan eldeki otobüslerle hizmete devam edilmişti.

Bu arada 1950'li yılların sonuna doğru Bursa'ya bir troleybüs şebekesi kurulması kararlaştırıldığını hatta ön çalışmaların başlanıldığını, troleybüs geçecek güzergahlara elektrik tellerinin döşendiğini,İtalyan Ansaldo firmasına ısmarlanan 50 adet troleybüsün gelmesi beklenirken 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi sonucu yatırımların iptal edilmesi nedeniyle troleybüs sisteminden vazgeçilip kurulmuş olan tellerin de tekrar kaldırıldığını bir dipnot olarak vermek istiyorum.

1970 yılına gelindiğinde işletmenin elindeki otobüslerin çoğunun neredeyse hurda haline geldiğini ve çoğunun kullanılamaz durumda olduğunu bu yüzden de şehiriçi ulaşımının aksadığını görüyoruz. Bu yüzden bu yıl içinde 10 yeni otobüs alınmasına karar veriliyor ve Bursa'daki Karsan Firmasında üretilen 10 adet Mercedes 1113 marka önden motorlu otobüs satın alınarak hizmete veriliyor. Dört yıl sonra da 1974 yılında bu kez Otomarsan'dan alınan toplam 18 adet O302-352 marka otobüs hizmete sunularak Büssingler de dahil olmak üzere tüm eski otobüsler seferden kaldırılarak hurdaya çıkartılıyor.Böylece filo 36 Mercedes 321H, 10 Mercedes 1113 ve 18 adet de Mercedes O302-352 olmak üzere tamamı Mercedes marka otobüslerden oluşan 64 otobüslük bir sayıya ulaşıyordu.

Böylece 1978 yılına kadar gelindi. Bu yıl yine Otomarsan 'dan alınan O302-352 model 20 yeni otobüsle filo takviye edildi ve bu yıldan itibaren 1990 lara kadar hemen her yıl yeni otobüsler satın alınarak filo devamlı takviye edildi. Yeni otobüsler hizmete girdikçe eskiyen ve ekonomik önrünü tamamlamış olam 321H ve 1113 model otobüsler perderpey seferden çekildiler.

1978 yılından 1989 yılına kadar satın alınan otobüslerin 20 adedi MAN590, 22 adeti MAN SL 200, 23 adeti kısa 302, 81 adeti uzun 302, 10 adeti de 302T modeldi. Bu oniki yılda işletmeye toplam 156 adet yeni otobüs satın alınmıştı.

Böylece 1990 yılına gelindi. 1990 yılı B.O.İ. için bir dönüm noktası oldu. Bu yıl içinde Bursa'nın kardeş şehri olan Almanya'nın Darmstard şehri belediyesi tarafından B.O.İ.'ye iki adet Neoplan marka körüklü belediye otobüsü hizmete girdi. Böylece B.O.İ. tarihinde ilk defa işletmeye körüklü otobüs katılmış oldu. 1991 yılında ise bu kez dönemin belediyelerinin gözde otobüs fabrikası Macar İkarus 'dan 10 adet körüklü İkarus 280 otobüs alımı gerçekleştirildi. Hemen bir yıl sonra işletme tarihinin en büyük filo satın alımı gerçekleştirilerek yine İkarus firmasından 65 i körüklü 47'si solo toplam 113 adetlik otobüs finansal kiralama yöntemi ile satın alındı. Bir başka deyişle 1992 yılındaki büyükşehirlerimizde görülen İkarus marka otobüs alımı furyasından Bursa'nın payına bu 113 otobüs düştü. 1992 deki bu büyük alımdan sonra 5 yıl boyunca hiç otobüs alımı yapılmadı. 1997 yılında ise uzun bir aradan sonra yine Mercedes Firmasından 12 adet 345K modeli körüklü otobüs satın alındı. 2002 yılında ise bu kez BMC 'den iki adet Özürlüler için özel dizayn edilmiş otobüs alınarak hizmete verildi.

Bu iki otobüs B.O.İ.'nin aldığı son otobüslerdir. Günümüzde Bursa şehiriçi toplu taşımacılıkta BO.İ.'nin ağırlığı giderek azalmaktadır. Bu alanda ağırlık yine bir belediye kuruluşu olan Bursaray'ın da işletmecisi konumundaki BURULAŞ'a devredilmiştir. Burulaş 2006 yılında aldığı 10'u körüklü toplam 84 adet Conecto ile toplu taşımacılıkta söz sahibi bir konuma gelmiştir. Burulaş geçtiğimiz günlerde filosuna 25 Mercedes Conecto, 25 Otokar Doruk 190 LE ve 5 Mercedes Conecto Körüklü otobüs daha katmıştır. Yakın zamanda filosuna 5 adet Otokar ve 10 adet körüklü Conecto daha eklenecektir. Böylece yeni alınan 70 otobüsle Burulaş filosu 154 araca yükselecektir. Burulaş'ın son aldığı otobüslerin işletmeciliği B.O.İ. tarafından yürütülecek ve böylece B.O.İ. bünyesindeki eski model otobüsler seferden çekilecektir.

Artık hepsi nostalji olan ve hatıralarımızda kalmış otobüslerin tarafımdan yapılmış bir kolajı

Nostaljik Şehirler arasında bahsetmişsiniz biraz bende Boi dekinden bahsedeyim.

Bir otobüs klasiği olan Mercedes 0302 modelinin şehiriçi toplu taşıma klasiği olan tipidir 302-352 otobüsler.
En büyük özellikleri ön ve arka kapıları arasında beş değil dört cam olması nedeniyle boylarının şehirlerarası 302 lere göre daha kısa olmasıdır.Bu kısa boyları nedeniyle pek çok şehirde dar ve virajlı şehiriçi yollarının vazgeçilmez toplu taşım aracı olmuşlardır.

İşte bu şehiriçi otobüs klasiği olan o yıllardaki adıyla Otomarsan 0302-352 tip otobüslerle Bursa'nın tanışması ilk defa 1973 yılında gerçekleşen ilk parti 10 adet otobüs alımıyla gerçekleşmiştir.Böylece Bursa caddelerinde yıllarca sürecek olan 302-352 egemenliği başlamış oluyordu.İlk partinin hemen ardından alınan ikinci sekiz otobüslük partiyle filodaki 302-352 tip otobüs sayısı bir anda 18 adete yükseliyordu.Bursalılar aslında yıllardır kullanılan 321H otobüslerin Türkiye'de üretilen geliştirilmiş modeli olan bu yeni otobüslere kısa zamanda alışıyorlardı.Bu yeni otobüsler konforları ve modernlikleri ile hemen filonun amiral gemisi oluyorlar ve BOİ'nin o yıllardaki en prestijli otobüsleri olarak dikkat çekmeye başlıyorlardı.BOİ 1978 yılında o zamana kadarki ikinci en büyük toplu otobüs alımını gerçekleştiriyor ve 20 adet daha 302-352 otobüs katıyordu filosuna.Bu 20 otobüsün filoya katılmasıyla filodaki 352 sayısı 18 den 38 e çıkıyordu.Ayrıca bu 20 otobüsle birlikte BOİ yıllardır süregelen krem-lacivert renk stilini bırakıp kırmızı-krem renk sitiline keskin bir dönüş yapıyordu.Bu 20 otobüsün hizmete girmesinden hemen sonra 352 alımları devam ediyor ve kısa aralıklarla 14 otobüs daha alınıyordu filoya.Bu ondört adet otobüsün 10 adeti 352 tip otobüsten oluşmaktaydı.Son olarak 1980 yılında alınan otobüslerin içinde 2 adeti 352 tip otobüstü ve bu iki otobüs filoya katılan fabrika çıkışlı son 302-352 tip otobüslerdi.Daha sonraları 1985 yılında Eskişehir'den alınarak yenilenen 9 adet ve BOİ atölyelerinde üretimi gerçekleştirilen 2 adet 302-352 otobüs ile yıllar içinde BOİ de kullanılan toplam 302-352 otobüs sayısı 61 adeti buluyordu.BOİ de bir döneme damgasını vurmuş olan 302-352 tipindeki otobüsler 1990 lı yılların ikinci yarısında yavaş yavaş filoya veda etmeye başlıyor ve filodaki son kalanların da ÖHO'ya devredilmesiyle BOİ filosunda hiç 302-352 otobüs kalmamış oluyordu.ÖHO'ya devredilen son iki 302-352'nin de geçtiğimiz hafta nöbeti yeni gelen Conectolara devretmesiyle Bursa'da yaklaşık 34 yıl süren 302-352 otobüs dönemi de sona ermiş oldu.Bundan sonra sevimli 302-352 ler nostalji sayfalarını süsleyerek yıllarca hizmet verdikleri Bursalıların hatıralarında yer alacaklardır.

Bu eseri M. Ali Sade Ağabeyime bırakıyorum o yorumlasın,sonrası da benden gelsin.

[attachment=0]<!-- ia0 -->cem_telgeren_Resim_157.jpg<!-- ia0 -->[/attachment]

Cem üstadın gönderdiği yukarıdaki otobüs resmini yaklaşık iki buçuk yıl önce inceleyerek aşağıdaki sonuçlara ulaşmıştık.Gerçekten çok değerli ve güzel olan bu resim için o zamanlar bir başka sitede aşağıdaki yorumları yapmış ve Amerikan İnternational şasesi üzerine çatılma bir otobüs olabileceği şeklinde bir kanaate ulaşmıştık.

Şimdi yeniden inceleyelim bakalım,belki de daha farklı sonuçlara ulaşabiliriz.

Not: Bazı bölümlerinde reklama girmemek için çok küçük düzeltmeler yaptım.Bir kaç da unuttuğum hususu ekledim.

Alıntı:Birincisi bu otobüs Amerikan malı bir otobüstür.
Amerika'da otobüs ulaşımı 50 li yıllarda bizde veya Avrupa'da olduğu gibi yaygın değildir.Ulaşım büyük ölçüde trene yani demiryollarına dayalıdır.
Kendilerine has otobüs markaları da yoktur.Otobüs ulaşımı sağlayan firmalar kamyon şaseleri üzerine bizde olduğu gibi kasalar yaparak otobüs üretirlerdi.Mesela ünlü yazar Ernest Hemingway'e ait bir roman olan "Aşk Otobüsü"nde bahsedilen Greyhound hem otobüs markası ve hem de otobüs firmasıdır .
Ama kendilerine ait otobüs stilleri vardır.Bu özellikler bizde askeriye ve bazı kamu kuruluşlarında da 70 ve 80 li yıllarda sıkça görülen Blue-Bird ve Superior imali Ford ve GMC aksamlı otobüslerde de görülmüştür.

Genel özelliklerini sıralayacak olursak:
1. Otobüste sadece genellikle biniş için ön kapı bulunur ve bu kapı da mekanik olarak şoför tarafından uzun bir kolla açılıp kapanır.
2. Ön kapı haricinde otobüsün arkasında acil çıkış kapısı bulunur.
3. Yan camlarının açılış stili şehir hatlarının eski vapurlarında olduğu gibi kasa içerisinde yukarıdan aşağı hareketle açılan tiptedir.
4. Kasalarında belirli özellikleri yoktur.Estetiğe ya da dizayna önem verilmez.
5.Jantlar çemberli ,750 x 16 veya 8,25 x 20 ebatlarında ve 6 ya da 8 bijonludur.
6.Arkada sadece plaka lambası ve stop lambası olarak kombine kullanılan tek lamba vardır.Bu lambanın yanması halinde arkadan gelen araçlar durarak inen yolculara yol verir.Başka lamba bulunmaz.
7.Yuvarlak hatlı yapma kasalarında genellikle fonksiyonel olmayan aksesuarlar kullanılır.Resimdeki ufacık yan ayna gibi.
8. Tamponları şaselerine bağlıdır.

....

Alıntı:Bir de bu otobüste dikkat çeken hususlardan birisi de aracın arkasında görülen üzeri ızgara tipli havalandırmalı iki adet yanyana kapak.Aracın motorunun arkada olması ihtimali göz önüne alındığında arka dingil ve arka kapak arası mesafe çok dar olduğundan buraya bir benzinli motor ile şanzumanın sığması mümkün değil.Yanlamasına yerleştirme teknolojisi ise o yıllarda bilinmiyor.Öyle bile olsa motora o kapaklardaki nefeslikler mümkün değil yetmez.Peki bu kapaklarda ne olabilir?

Genellikle bu yaşlardaki araçlar şimdi çoğu araçlarda olduğu gibi 12 Volt değil 6 Volt elektrik sistemlerine sahiptiler.Hatırlanacak olursa eski otomobillerin çoğu da daha sonradan soğuk havalarda çalıştırma zorluğu ve 6 V aksesuarların zor ve pahalı bulunuşu gibi nedenlerle 12 V sisteme tadil edilmiştir.Ancak bu resimin çekildiği 50 li yıllarda 12 V pek bilinmediğinden bu çok büyük hacimli benzinli motoru ve otobüs içinde kullanılan elektrikli aksesuarları çalıştırabilmek için en az 150 hatta 200 Amperlik devasa 6 Volt aküleri koyabilmek için bu arka dolapları angaje etmişler gibime geliyor.Çünkü o kasada başka yer bulmak mümkün değil.Önde içte motor ve teferruatı var.Yanlarda dolap bilinmiyor.Arkadaki bu iki kapak hem içerinin ısısından istifade ile aküleri korumak ve dışarıdan da takviye ve bakım yapabilmek için ideal bir yerde.Dolayısıyla burada akümülatörler var.

Herkese selamlar...