Konu Görünümü | Doğrusal Görünüm

**M.Ali Sade** · 28/02/2012, 11:14 PM

1960 lı yılların sonlarına doğru yerli otobüs piyasası kıyasıya bir rekabet içindedir.Hemen piyasadaki yerli otobüs marka ve modellerini şöyle bir hatırlayalım.

Birincisi ilk yerli otobüs olarak değerlendirebileceğimiz Magirus'lar ve muhtelif modelleri.Ana ve uzun hatlarda oldukça iyi yolcu potansiyeli yakalamış,tercih edilen tutulan otobüslerdir bunlar.

İkincisi Türk otobüs tarihinde çığır açmış bir model,yani O302 Mercedes.İlk etapta Magirus'un tahtını zorlayacak ve daha sonra piyasayı tamamen ele geçirecektir.

Üçüncü marka ise MAN'dır.MAN 1967 yılında 445 HO modeli ile girdiği piyasayı ilerleyen zamanda 575 ve 590 modelleriyle zorlayacak ve kendisine has yolcu,güzergah ve şoför kitlesini ele geçirecektir.

Diğer markalar ise Karsan Fiat'ın 650 ve 662 modeli,Otoyol'un ürettiği karmaşık kişilikli Büssing Consul U47D (şase Fiat,altyapı Büssing) otobüsler ve çeşitli yerlerde kamyon şaseleri üzerine çatılmış kamyondan bozma muhtelif markalardır.Karsan otobüsler çoğunlukla kısa mesafelerde çalışmışlardı.

Otoyol'un Büssing'leri MAS gibi Ulusoy gibi büyük firmalara dahi girebilmiş olsalar da uzun ömürlü faaliyetler gösterememişlerdi.

İlerleyen zaman içerisinde Magirus da havlu atarak ringi terk etmiş ve piyasa Mercedes ve MAN otobüsleri ile dolmuştur.

O yıllarda MAN otobüsleri yolcular tarafından sevilirdi.Özellikle 1971 sonrası 590 modelinin piyasaya girmesi bu marka otobüsleri daha da cazip kıldı.

İlk çıkan 590 MAN otobüslerin bu başlığın ilk sayfalarında görebileceğiniz gibi ön panjuru ve bütün cam fitilleri nikelajlıdır.Kübik ve sevimli bir görüntüsü vardır.Üzerindeki farlar başta olmak üzere pek çok aksesuar malzemesinde O302 den izler taşır.

Ancak öndeki ilk sıra koltuktan sonra bir basamakla arka sıralara geçilmesi,dolayısıyla 5-6-7-8 numaralı koltuklarda oturan yolcuların da şoför mahalli keyfini yaşamaları,yumuşacık rahat koltukları,geniş ve ferah camları,havalandırma kapaklarının şeffaf oluşu sebebiyle içeride yakalanan aydınlık ortam,reklamlarında da belirtildiği gibi sessiz iç yapısı bu otobüsün artı yönleridir.

Burada yine Selahattin üstadın branşına gireyim.Ben 590 MAN otobüsüne ilk defa 1973 yılında Ankara-Polatlı arasında binmiştim.O yıllarda Ankara-Polatlı-Sivrihisar hattında çalışan (şimdi artık yok) Gordion Turizm bu otobüslerden sıfır kilometrede bir filo kurmuştu.Pırıl pırıl tertemiz otobüslerdi.

Gordion Turizm Kral Midas'ın savaş arabalarını kendisine amblem olarak seçmişti.590 MAN'lar Polatlı girişindeki rampada klaslarını göstererek rampa performanslarını ispat ederler ancak çoğunlukla buraya zulaya yatmış polis ekiplerine hatalı sollamadan enselenirlerdi.

Fatih'in yolladığı her iki resimdeki otobüsler arasında bazı farklılıklar da var.Son resimdeki otobüsümüzde bagaj kapak menteşeleri dışarıdan , yolcu camları sürgülü havalandırmalı ve çamurluklar yuvarlak.

[Resim: maneski12.jpg]

Bir önceki resimde ise çamurluklar köşelenmiş,bagaj menteşeleri O302 lerdeki uygulama gibi içeriye gizlenmiş ve sürgülü camlar kaldırılmış.

[Resim: 002qsg.jpg]

Burada aksayan husus bence şu.Araba klimalı olsa bu camlar sürgüsüz olabilir.Ama göründüğü kadarıyla klima yok.Son resimde ise klima olmasına rağmen camlar sürgülü.

Bu tip havalı kapılar 1973 ve sonrasında otobüslerde görülmeye başlandı.Bu tip havalı kapı aslında Büssing Prafekt belediye otobüslerinde 1960 lı yıllarda görülmüştü.Güzel bir sistem oluşu sebebiyle bütün markalarca tercih edilmiş olabilir.

Son iki 590 resimlerine tekrar dönelim.İlk 590 larda görmeye alıştığımız o gösterişli nikelajlar bu modelde kaybolmuş.Panjur siyah çubuklardan ve basit hale gelmiş.Öndeki dikdörtgen Bosch ya da Hella marka kaliteli O302 farları da gitmiş. Yerine o yıllarda üretilen Murat 124'ün Carello marka yine çok başarılı olsa da fiyat olarak daha ucuz olan yuvarlak farları gelmiş.

Belki de imaj tazeleme ve maliyeti düşürmek maksatlı olarak bu tip yeniliklere gidilmiş olabilir.

Görünümdeki bu değişiklikleri belediye tipi otobüslerde de izlemiştik.

Neticeye gelecek olursak;

575 ile birlikte 2000 adet civarındaki 590 HO MAN Şehirlerarası otobüsü üretimi bence zamanına göre başarılı bir üretimdir.

Erdinç üstadın da belirttiği gibi pek çok insana para ve istikbal sağlamış güzel otobüslerdir.

Bu kıymetli resimler için Fatih üstada ayrıca teşekkürler...

Not: İlk resimde arkada görünen çok güzel bir Opel var.O otomobilin yorumunu da Mustafaoe üstadımdan bekliyoruz.Bende onun broşürü de var.İlgili başlığında yorumlarız.

**Fatih Kocaoglu** · 01/06/2012, 04:10 PM

1971 sonrası 590 modelinin piyasaya girmesiyle ilk üretilen araçlarla talep artışıyla daha sonraki yıllar içerisinde üretilen araçlarda farklılıklar olduğunu gözlemliyoruz.

İlk çıkan 590 MAN lardan sonra üretilen arabalar otomarsan ile o yıllardaki rekabetiyle dış görünümde arka sağlı sollu camlar ve ön dış göğüs'de değişiklik yapmıştır.Paylaşmış olduğumu üst sıradaki 1968 model 590 HO'nun yerine avrupa ya da alternatif oalrak ihraç edileceği düşünülmüş ve bir önceki kasada yer alan çift farlar yerini düz köşeli kare farlar,şöför mahallindeki beyaz zeminli olan devir saatleri yerini siyah zeminli ayrıntılı kilometre saatleriyle değişmiştir.O yıllardaki üretilen 302'lerde dahi bu kadar ayrınıtılıı şık saatler kullanmamıştır.Ve bu saatler 1994 yılına kadar hatırlayacağımız gibi Mercedes Benz tarafından kullanılanmıştır.

**YılmazB** · 01/06/2012, 10:09 PM

alıntı
------
bir önceki kasada yer alan çift farlar yerini düz köşeli kare farlar
------------------------------------------------------------

Fatih bu söylem yanlış, daha doğrusu ters. M.Ali üstat daha doğrusunu anlatacaktır ama esas olan şudur: ilk modellerde olan düz köşeli kare(dikdörtgen demek daha doğru olur) farlar yerini sonraki modellerde yuvarlak çift farlara, kısa bir zaman sonra da yuvarlak tek fara bırakmıştır ki M.Ali üstad bu yuvarlak farları Murat 124 farı olarak niteler.

**Fatih Kocaoglu** · 01/06/2012, 10:48 PM

Yılmaz Hocam.

En üstteki 590 İlk seri tanıtımından ilk hali,ikincisi ise son nesil 590 olduğu yönünde katalogların tarihiyle var olan bir bilgi. Wink

Tevellüd yetmiyor lakin üstadlar çözecektir.

**Fatih Kocaoglu** · 06/06/2012, 12:15 PM

Man 590'a Ait Diğer Ayrıntılarla Devam Edelim Smile

Aramızda acaba sprache deutsche techniken ?...Benim deustche maalesef unutuldu da Big Grin

**M.Ali Sade** · 15/10/2012, 07:16 PM

Ve işte 590 MAN otobüse ait yolcu koltukları.Daha önce 590 MAN için "pek çok malzemesi O302 ile aynıydı" demiş olsak da ağırlıklı olarak "SKT" markalı olan bu koltuklar O302 koltuklarına göre farklı,Magirus'a göre de benzerdir.

İlk farklılık koltukların yatma düzenindedir.Kol dayamalar sabittir.Kol dayamanın altında gördüğünüz siyah top biçimindeki düğme çekilerek koltuklar yatırılabilirdi.

Bu koltuklar oldukça da yumuşak ve rahat koltuklardır.Koltuk arkası küllük,tutamak ve gazetelik gibi düzeneklerde bir farklılık görünmemekle birlikte yakın plan incelemelerinde küçük farklılıklar görülürdü.

Koridor tarafındaki koltuk hafifçe havaya doğru kaldırılarak çekildiğinde ise iki koltuk arası açılırdı.Bu şekilde biri çocuk olmak kaydıyla üç kişi yolculuk yapmak mümkündü.

590 MAN otobüsünün en ilginç ayrıntılarından birisi de yan duvarlarda görülen beyaz plastikten yuvarlak havalandırmalardır.Bu havalandırmaları belediye tipi 590 otobüslerde de görmüştük.Hatta bu ayrıntıyı halen çalışan SL ve SG tipi MAN otobüslerde de görebilirsiniz.