Faytonculuk'la başlayan karayolu taşımacılığı,kamyondan ve hazır otobüs şasilerine gelişerek Bursa,Davutpaşa,Hoşdere'den bugün dünya'ya otobüs üreten ve teknolojilerini geliştiren endüstrimiz,125 yıllık Mercedes-Benz,otobüslerinin ve otobüs teknolojilerinin geliştirilmesinde büyük bir etki ve itici gücün 54 yılda ise işçilik ve mühendislik emeği ile en büyük paydaşı Türkiye olmuştur.


Burunlu O3500 otobüsler ve şasileriyle ithal edilen,ardından şehir otobüsü ve şehirler arası tipli O321 ile başlayan hikaye 1967'de Mercedes Benz Türk Otomarsan'ın 1970'li yıllar da Türkiye ithalat ekonomisi ile ve yüksek gümrük duvarlarıyla dış rekabetten korunmaya yönelik politikalar izlemesine rağmen Otomarsan için ise ihracat kanuni olarak tercihten çok zorunluluktu.

İlk ihracat O302,1970 yılında bir adet Mısır’a 1971 yılında Irak’a iki otobüs ihraç edilmişti.


İlk O302 İhracatı Burdan Okuyabilirsiniz


Ancak Mercedes Benz'in Türkiye temsilcisi Otomarsan Ortadoğu ve Kuzey Afrika pazarları dışında,hedefini kapukule'den öteye yani avrupa'ya taşımak istiyordu ve bu pazara 1977 yılında girmişti.

İkinci ihracat Fransa'ya yapılan kendi model tipleri arasında O302 12 RÜH olarak tanımlanan, şehirlerarası tip ancak yüksek karoserli olarak 50 adetlik otobüs ihracatı yapılmıştı.Ancak çeşitlli nedenler ve yaşanılan kötü tecrübelerle araçlar Türkiye'ye iade olmuştu.

O302 Avrupa İlk İhracat Buradan Okuyabilirsiniz


Üçüncü ihracat ve dönüm noktası 1990 Avrupa’nın kapısı aralanıyor

1980’li yıllar, Otomarsan’ın ihracat performansı açısından sorunlu yıllardı.Ortadoğu pazarı savaşlar ve krizlerle daralmıştı.İç pazar ise son derece dengesizdi. Şirketin bu dalgalanmalardan kendini koruyabilmesi için ihracatını artırması gerekliydi. Otobüsün ana pazarı olan Avrupa’ya açılma düşüncesi ise Mannheim’daki fabrikanın kötü etkileneceği endişesiyle Almanya’daki Mercedes-Benz yönetiminden destek görmüyordu.



Üçüncü İhracat Ve 1990 O303-O330-O340


Diğer taraftan, Almanya’da üretilen otobüsler kaliteli, fakat pahalıydı.Bu nedenle Mercedes-Benz pazar kaybediyordu. Türkiye’de daha makul üretim yapma imkânı varken bu olanağı Avrupa pazarı için kullanmamak ciddi bir çelişki yaratıyordu.

Her iki tarafı da memnun etmenin oldukça zor göründüğü bu ortamda, çözüm kendiliğinden gelişti. Mercedes-Benz’in İsviçre’deki Otobüs Satış Müdürü Robert Jetter, bir toplantı için geldiği Mannheim Fabrikası’nda yol kenarına park etmiş bir otobüs fark etti. Bu otobüs, Mannheim’da üretilenlere benzemiyordu. Aracı yakından inceleyen Jetter, bu yeni O 303’ün Türkiye’de yapıldığını ve test için gönderildiğini öğrendi. Hiç de kötü görünmeyen aracın, Almanya’da üretilen pahalı otobüslerin yanında, daha hesaplı bir alternatif olabileceğini düşündü.

Jetter, hemen randevu alıp İstanbul’a geldi ve üretimi bizzat yerinde inceledi.Tanıştığı Türk yöneticilerin heyecanından etkilenmişti. Avrupa’da satışa sunulabilmesi için otobüste bazı iyileştirmeler yapılması gerekiyordu. Bu değişiklikleri yapmak için hemen bir proje grubu oluşturuldu. Birkaç ay içinde otobüs hazır hale getirilmişti. Bu sırada Almanya ile görüşülerek otobüsün deneme amacıyla İsviçre pazarına sunulması yönünde onay alındı. Otobüsün kendini kanıtlayamaması halinde, Avrupa defteri Türkiye için tamamen kapanacaktı.

Jetter’in önerisiyle önce “Transfer”, daha sonra da “Tourismo” adı verilen O 303, ilk olarak Kasım 1990’da İsviçre’deki Omnibus 90 Fuarı’nda sergilendi. Mannheim kalitesinde ama daha hesaplı bir otobüs alma fikri herkesin ilgisini çekmişti. İsviçre’ye ilk partide 7 otobüs gönderildi. Daha sonra bu sayı 30’a çıktı ve Tourismo çok kısa bir sürede İsviçre’de pazar liderliğini elde etti. Aynı otobüs Türkiye’de de O 303 Europa adıyla büyük başarı kazandı. Bu otobüs, bir bakıma şirketin yazgısını değiştiren, yıllardır nasıl çözümleneceği bilinmeyen bir sorunun yoluna girmesini sağlayan bir dönüm noktası oldu.


Ve O304 Tourismo

1992 Eylül - 1994 Ocak arasında 1,100 adet üretildi 120 adet ihracatı gerçekleşti.Almanya,Avusturya,Belçika,Fransa,İsviçre olmak üzere 10 ülkeye ve ayrıca Orta Doğu'ya da ihrac edildi.

İsviçre'nin Montreux kentinde düzenlenen SEC 94 yarışmasında Otomarsan üretimi Türk işçiliği bu otobüs ''Emniyet,Konfor ve Tasarım'' ödülünü ve ''En Cazip Görünüm''lü otobüs olarak da ikincilik ödülünü aldı.

Mercedes Benz Otomarsan O303 V8'in aynı kasa ve şasi üzerinde yeniden vücut bulan tasarımıdır.İlk İzmir fuar'ında sergilendiğinde O303 Europa'dan taşıdığı izlerle büyük beğeni toplamıştı.Karakterist olarak aynı karoseri paylaşıyordu.Ön göğüs yekpare cam ve arka kısımda ki değişimi ve yine O303 Europa'dan gelen arka stop lambaları,ön şöfor mahali gibi,iç piyasa da motor hariç çokça ortak özellikleri bulunuyordu.

İlk tanıtım ve fuar aracı eflatun renkli O304'de Ulusoy filosuna teslim edilmişti.Bu vesile ile Ali Osman Ulusoy amcamıza da bir kez daha rahmetler olsun.

Turizm ve uzun yol otobüs yelpazesi,1990 Yılında O303'ler ve 1992 yılında üretilen O304'ler bugünki Tourismo'nun öncüsü olan Otomarsan Davutpaşa üretimi O 340 ile tamamlanmıştır.12 metre uzunluğa ve büyük ölçüde standartlaştırılmış donanıma sahip yüksek kabin bir yolcu otobüsü. 1994, Mercedes-Benz O 350 Tourismo'nun halefidir dinamik tasarım çizgisine sahipti Avrupa'da gördüğü taleple kısa süre sonra satış listelerinin en üstünde yer aldı.


O304 1992 Hannover İAA Burdan Okuyabilirsiniz

Magazinulaşım
Fatih KOCAOĞLU