Forum içerisinde ülkemizde seri olarak monte edilen ve uzun yıllar bu faaliyetini sürdüren jeeplerden ve üreticisi Verdi Limited Şirketi'nden sıkça söz ediyoruz.

İşte bu Verdi Limited şirketinin başka bir üretimini de bu akşam beraberce inceleyeceğiz.Bu üretim 1960 model Federal markalı Amerikan menşeli bir kamyondur.Genel görünümü aşağıdaki gibidir.



Peki bu kamyonun özellikleri nelerdir?

Bu kamyonun azami yüklü ağırlığı 10 tondur.Üzerinde BMC üretimlerinden fazlasıyla aşina olduğumuz Cummins dizel markalı bir motor vardır.Bu motor 6 silindirli, 6,5 litre kapasiteli ve 160 PS gücündedir.

Şimdi resimlere dikkatli bakınız.Motor tamam, dizel ama hani nerede bunun mazot pompası?

Bu tip Cummins motorlarda benim bildiğim PTI tip denilen bir sistem vardır.Motorin bir ön pompayla püskürtme basıncına ulaştırılır ve özel bir egzantrik mili ile enjektörlere kumanda edilir.Aslında bu sistem yeni nesil elektronik destekli püskürtme sistemlerinin de atası sayılabilir.




Bu kamyon 5 ileri vitesli bir şanzumana takviyeli bir diferansiyele ve basit bir turbo şarj sistemine sahiptir.

Maketini yapmak isteyen arkadaşlar olursa diye boyutlarını da ekliyorum.



1960'lı yıllarda Avrupa ve Amerikalı büyük üreticiler ucuz işçilik ve aç piyasa arayarak buldukları her yere çöreklenmişlerdir.Türkiye,Mısır,İran gibi ülkeler pek çok markanın montaj fabrikalarını barındırmışlar ve halen de barındırmaktadırlar.Hatta mesela bizdeki meşhur Fiat şaseli,Büssing motor ve şanzumanlı U47D Büssing otobüslerde olduğu gibi iki başlı üretimler,üretim kabiliyetlerine göre model değişiklikleri, maliyeti düşürmek için çeşitli ayak oyunları bu montaj sanayisinin olağan dümenleridir.

Herkes muhtelif marka ve modellerle adeta şansını denercesine üretimler yapıp satmaya uğraşmıştır.İşte bu Federal de bence bu şans denemelerden birisi.Çünkü İnternational kamyonlarının Türkiye üreticisi TOE (Türk Otomotiv Endüstrisi) de 1955 lerde bu üretime el atmış bir firmadır.Verdi Biraderler de şanslarını denemiş olabilirler.

Geri kalmış değil,geri bırakılmış ülke olmanın kaçınılmaz neticeleri bunlar.Neyse burada keselim,konu uzar gider.

Tuzla Jeep fabrikasının bir zamanlar Büssing markalı kamyonlardan da monte ettiğine dair duyumlarım var aslında.Araştırıyorum,bakalım altından ne çıkacak...

Üstad'tan yine bir belgesel yazı, ellerine sağlık.
Verdi ve TOE'de aynı araçların mı montajı yapıldı.
Bunu yanında aynı araçlar olsa bile motor güçlerinde farklılık var mıydı diye bir sorunun cevabını arıyoruz.
Kaç puanlık olduğu belli değil!!

Alıntı:Verdi ve TOE'de aynı araçların mı montajı yapıldı.
Bunu yanında aynı araçlar olsa bile motor güçlerinde farklılık var mıydı diye bir sorunun cevabını arıyoruz.

TOE'de yapılan kamyonun bir ara resimlerini görmüştük.Buna benzer halleri vardı.

Mesajımda da yazdığım gibi bunlar yabancı sermayenin şans denemeleri bence.Çünkü geniş çaplı bir üretim olsa bu gün yaşlılarımız "bizim orada bir Federal kamyon vardı,çok iyiydi/rezaletti" şeklinde ifadelerle bunları anlatırdı veya resimleri olurdu.Ama bunlar pek bilinmiyor ve kayıtlarda bile geçmiyor.Ne kadar üretildiği,nerede satıldığı,kimin aldığı bilinmiyor bile.

Bir ikinci konu ise Federal markasının durumu.Federal başlangıçta kendi benzinli motorunu kendisi yaparken ilerleyen zaman içerisinde dizel motorlar talep görünce hazır motorları yine dışarıdan hazır aldığı şanzuman ve diferansiyellerle kombine edip piyasaya süren bir üretici.

Dolayısıyla TOE'de üretilen kamyon ile Verdi Limited'in monte ettiği kamyonların motor güçlerinin muhtemelen farklı olabileceği düşüncesindeyim.1955 yılında piyasadan hangi motoru hesaplı düşürdüyse onu,1960'ta da Cummins dizeli hesaplı düşürdüğü için Cummins'i kullanmıştır.

Bir de zaten satıldığı ülkenin durumu var.Türkiye o yıllarda çok kolay bir lokma.İlk mesajda da yazdığım gibi "geri bırakılmış" bir ülke."Ne kaktırsan gider" düşüncesi hakim.Piyasaya satamazlarsa bir şekilde kamuya bunlar gider nasılsa.Ne diyeyim,konu derin ve uzun.

Not:TOE üretimi Federal kamyona ait bir resim wow sitesindeki başlıkta 3.sayfada var.

Güzel konu. Tekrar ele alınması faydalı olmuş.
Hatta düşüncem odur ki böyle konular tekrar tekrar incelense bitmez.
Yanlış anlaşılmayacak şekilde izahta fayda var.

"FEDERAL TÜRK KAMYONLARI"
Firmanın tescilli tam adıdır.
Daha sonra "Federal Türk Kamyonları" adını "Türk Otomotiv Endüstrileri" olarak değiştirmiştir. Yani kısaca TOE olmuştur.
Zaten araç görünüşlerinin yer aldığı çizimlerin altında bulunan adresler de TOE adresleridir.
Yukarıdaki broşürde Federal Türk Kamyonlarının Ankara ofis adresi olan adres TOE'nin Ankara ofisi olarak hizmetine devam etmiştir.

Büssing kamyonları Verdi Biraderler tarafından monte edilmiştir.

Selamlar.

Bu da benden. Yerli değil ama Federal ve ülkemizden.

Alıntı:Büssing kamyonları Verdi Biraderler tarafından monte edilmiştir.

Üstadlardan sırayla çok güzel hareketler-bilgiler geliyor..

Bussing kamyonlar Tuzla'da montajlanmış.
Otobüsleri ise Otokar (Ünver?) ve Otoyol tarafından imal edilmişler.
Markaların bazıları bir kaç yıl sonra başka firmalarla ortaklık kurup yola devam demişler! İlginç.