30/12/2008, 02:25 PM
Peki Güncel Şehirlerarası otobüslerin vazgeçilmez sistemi Retarder Nedir?
Geçenlerde forumdaki eski yazıları okurken bir arkadaşımızın otobüslerdeki ?retarder sesine bayıldığını?anlatan bir mesajına rastladım.Dolayısıyla bu arkadaşımız olmayan bir sesi duyduğuna göre bu konuda pek de bilgimiz olmadığı ortaya çıktı.Ben de onun üzerine bu yazıyı kaleme alma gereği duydum.
Birincisi retarder kelime anlamıyla nedir,buna bir çözüm getirelim.Kelime aslında bize çok da yabancı değil.Retard ya da okunuşuyla rötar Fransızca bir kelimedir.Karşıtı avanstır.Avans ileri gitmek,rötar ise geri kalmak,gecikmek anlamındadır.Bu tabir özellikle teknik terimlerin tamamen Fransızca olduğu demiryollarında çokca kullanılır.Rötarder de İngilizce/Fransızca karışımı bir kelime olup geciktirici anlamındadır.
Ağır vasıtalarda fren ve buna bağlı parçaların bakım maliyetlerinin çok yüksek oluşu ve tamamen sürtünmeye dayalı olarak frenlemeyi sağlamaları neticesinde aşınma ve dolayısıyla tüketim had safhada olduğundan,sürekli inişler gibi fren sistemlerine çok ihtiyaç duyulan yollarda fren sisteminin ısınması,balataların tutuşması ve bunun gibi nedenlerle frenlerin tutmaz oluşu ve can ve mal emniyetinin sağlanması maksadıyla ilave frenleme sistemlerine ihtiyaç doğmuştur.
İlk olarak kullanılan yavaşlatma sistemi de motor freni olarak da bilinen egzost frenidir.0302 Mercedes-Benz otobüsünde ve emsali diğer otobüslerde de kullanılan bu sistemin esası dizel motorun egzost çıkışının bir kelebek valf tarafından kapatılarak aynı anda yakıtın da tamamen kesilmesi ve dolayısıyla motor kompresyonundan azami istifade ile yavaşlamanın sağlanmasıdır.
Retarder ise genellikle şaft üzerine tesirli ve sürtünme,aşınma ve mekanik kirlilik yaşanmadan yavaşlamayı sağlayan bir komple kombine aparattır.Çalışma prensibine göre iki çeşittir. Birincisi Voith örneğinde olduğu gibi hidrolik sistem,ikincisi ise Telma örneğinde olduğu gibi elektromanyetik sistemdir.
Hidrolik sistemde şafta bağlı olan bir rotorun hızı karşısında sabit duran bir stator tarafından araya yağ pompalanmak sureti ile azaltılır.Bu hidrolik yavaşlatma aynen otomatik şanzumanlı araçlardaki kavramaya benzer.Arada devredip hızı düşüren ve çıkan enerji neticesinde ısınan yağ soğutma sistemine sevkedilerek soğutulur.
Genellikle bu tip retarderler şanzuman ile şaft arasına konumlandırılır.Ancak ZF markalı bazı şanzumanlarda şanzumana entegre olarak da kullanılabilmektedir.Bu tip retarderlere de ?intarder? denmektedir.
Yine Telma markalı retarderlerde , şaft üzerindeki rotora yollanan elektrik akımının retarder gövdesinde bulunan statör bobini ile arasında oluşan çok güçlü manyetik alanın şaftı durdurma isteği prensibine dayanan bir yavaşlatma söz konusudur..Burada da yine kütlenin eylemsizliği prensibi gereği bir ısı oluşur ve bu ısı da retarderde dolaşan hava yardımıyla dışarı atılır.
Retarderlerin en büyük faydası mal sahipleri açısından işletme maliyetlerini düşürmesidir.Çünkü kendisi tüketici değildir.Enerjiden başkasını harcamaz.Lastik,balata ve kampanalarla ,disklerin ömürlerini uzatır.Tamirat masraflarını geciktirir.Ayrıca tabii esas amacı olan iyi yavaşlamayı, emniyetli ve kolay sürüşü sağlar.
Herkese selamlar?
Geçenlerde forumdaki eski yazıları okurken bir arkadaşımızın otobüslerdeki ?retarder sesine bayıldığını?anlatan bir mesajına rastladım.Dolayısıyla bu arkadaşımız olmayan bir sesi duyduğuna göre bu konuda pek de bilgimiz olmadığı ortaya çıktı.Ben de onun üzerine bu yazıyı kaleme alma gereği duydum.
Birincisi retarder kelime anlamıyla nedir,buna bir çözüm getirelim.Kelime aslında bize çok da yabancı değil.Retard ya da okunuşuyla rötar Fransızca bir kelimedir.Karşıtı avanstır.Avans ileri gitmek,rötar ise geri kalmak,gecikmek anlamındadır.Bu tabir özellikle teknik terimlerin tamamen Fransızca olduğu demiryollarında çokca kullanılır.Rötarder de İngilizce/Fransızca karışımı bir kelime olup geciktirici anlamındadır.
Ağır vasıtalarda fren ve buna bağlı parçaların bakım maliyetlerinin çok yüksek oluşu ve tamamen sürtünmeye dayalı olarak frenlemeyi sağlamaları neticesinde aşınma ve dolayısıyla tüketim had safhada olduğundan,sürekli inişler gibi fren sistemlerine çok ihtiyaç duyulan yollarda fren sisteminin ısınması,balataların tutuşması ve bunun gibi nedenlerle frenlerin tutmaz oluşu ve can ve mal emniyetinin sağlanması maksadıyla ilave frenleme sistemlerine ihtiyaç doğmuştur.
İlk olarak kullanılan yavaşlatma sistemi de motor freni olarak da bilinen egzost frenidir.0302 Mercedes-Benz otobüsünde ve emsali diğer otobüslerde de kullanılan bu sistemin esası dizel motorun egzost çıkışının bir kelebek valf tarafından kapatılarak aynı anda yakıtın da tamamen kesilmesi ve dolayısıyla motor kompresyonundan azami istifade ile yavaşlamanın sağlanmasıdır.
Retarder ise genellikle şaft üzerine tesirli ve sürtünme,aşınma ve mekanik kirlilik yaşanmadan yavaşlamayı sağlayan bir komple kombine aparattır.Çalışma prensibine göre iki çeşittir. Birincisi Voith örneğinde olduğu gibi hidrolik sistem,ikincisi ise Telma örneğinde olduğu gibi elektromanyetik sistemdir.
Hidrolik sistemde şafta bağlı olan bir rotorun hızı karşısında sabit duran bir stator tarafından araya yağ pompalanmak sureti ile azaltılır.Bu hidrolik yavaşlatma aynen otomatik şanzumanlı araçlardaki kavramaya benzer.Arada devredip hızı düşüren ve çıkan enerji neticesinde ısınan yağ soğutma sistemine sevkedilerek soğutulur.
Genellikle bu tip retarderler şanzuman ile şaft arasına konumlandırılır.Ancak ZF markalı bazı şanzumanlarda şanzumana entegre olarak da kullanılabilmektedir.Bu tip retarderlere de ?intarder? denmektedir.
Yine Telma markalı retarderlerde , şaft üzerindeki rotora yollanan elektrik akımının retarder gövdesinde bulunan statör bobini ile arasında oluşan çok güçlü manyetik alanın şaftı durdurma isteği prensibine dayanan bir yavaşlatma söz konusudur..Burada da yine kütlenin eylemsizliği prensibi gereği bir ısı oluşur ve bu ısı da retarderde dolaşan hava yardımıyla dışarı atılır.
Retarderlerin en büyük faydası mal sahipleri açısından işletme maliyetlerini düşürmesidir.Çünkü kendisi tüketici değildir.Enerjiden başkasını harcamaz.Lastik,balata ve kampanalarla ,disklerin ömürlerini uzatır.Tamirat masraflarını geciktirir.Ayrıca tabii esas amacı olan iyi yavaşlamayı, emniyetli ve kolay sürüşü sağlar.
Herkese selamlar?